インテジャーズ

INTEGERS

数、特に整数に関する記事。

セメレディの定理の組合せ論的証明ー6

定理 (混合補題) \mathcal{P}\subset \mathcal{AP}を非有界で二重カウンティング性質を満たすものとし、\mathbf{A} \subset \mathbb{Z}\mathcal{P}に沿った密度をもち、d_{\mathcal{P}}(\mathbf{A})=\deltaであるとする。任意の\varepsilon > 0に対してN_1(\varepsilon) \in \mathbb{N}が存在し、\varepsilonと任意の整数N \geq N_1(\varepsilon)に対してN_2(\varepsilon, N) \geq Nが存在して、N_1(\varepsilon) \leq L \leq N_2(\varepsilon, L) \leq HなるL,  H\in \mathbb{N}をとり、L \times H-長方形\overrightarrow{R{ }}であって任意のl \in [L]に対して\overrightarrow{R^l} \in \mathcal{P}なるものをとるとき、次が成立する:
(i) (単混合) \mathbf{E} \subset [H]に対してl \in [L]が存在して
\#\{h \in \mathbf{E} \mid R(l, h) \in \mathbf{A}\} \geq \delta\#\mathbf{E}-\varepsilon H
が成り立つ。
(ii) (多重混合) A\leq C_{\varepsilon}を満たすA \in \mathbb{N}と、\mathbf{E}_1, \dots, \mathbf{E}_A \subset [H]に対してl \in [L]が存在して
\left|\#\{h \in \mathbf{E}_a \mid R(l, h) \in \mathbf{A}\}-\delta \#\mathbf{E}_a\right| \leq \varepsilon H
が任意のa \in [A]に対して成り立つ。ただし、C_{\varepsilon}記事2の系のA=O_{\varepsilon}(1)\varepsilon \mapsto \frac{\varepsilon}{3}としたときの定数*1
(iii) (高次多重混合) 有限集合\mathbf{W}で添字付けられる、集合\mathbf{E}_w \subset [H]からなる族\{\mathbf{E}_w\}_{w \in \mathbf{W}}に対してl \in [L]が存在して
\left|\#\{h \in \mathbf{E}_w \mid R(l, h) \in \mathbf{A}\}-\delta \#\mathbf{E}_w\right| \leq \varepsilon H
が高々\varepsilon \#\mathbf{W}個の例外を除くw \in \mathbf{W}に対して成立する。

(ii)の証明にvan der Waerdenの定理を用い、(iii)の証明に弱正則化補題(の系)を用いる。N_1, N_2は(i)〜(iii)で共通ではなく、証明中ではN_1^{(\mathrm{i})}のように表す。van der Waerdenの定理によって存在するN(k, m)N_{\mathrm{vdW}}(k, m)と表す。

証明. (i)の証明: N_1^{(\mathrm{i})}(\varepsilon)記事4の命題のN_1(\varepsilon/2)および記事4の③の\varepsilon/2に対するN以上であるとし、N_2^{(\mathrm{ii})}(\varepsilon, N)記事4の命題のN_2(\varepsilon/2, N)以上であるとする。すると、記事4の命題の(ii)より、高々\frac{\varepsilon}{2}H個の例外を除くh \in [H]に対して\overrightarrow{R_h} \in \mathcal{P}が成り立つ。このようなh \in [H]に対して記事4の③より

\displaystyle \mu_{\overrightarrow{R_h}}(\mathbf{A}) \geq \delta-\frac{\varepsilon}{2}

が成り立つ。このとき、

\displaystyle \#\{h \in \mathbf{E} \mid \overrightarrow{R_h} \not \in \mathcal{P}\} \leq \#\{h \in [H]\mid \overrightarrow{R_h} \not \in \mathcal{P}\} \leq \frac{\varepsilon}{2}H

より

\begin{align} \sum_{l \in [L]}\#\{h \in \mathbf{E} \mid R(l, h) \in \mathbf{A}\}&=\sum_{l \in [L]}\sum_{h \in \mathbf{E}}\mathbf{1}_{\mathbf{A}}(R(l, h) )=\sum_{h \in \mathbf{E}}\sum_{l \in [L]}\mathbf{1}_{\mathbf{A}}(R(l, h) )\\ &\geq \sum_{h \in \mathbf{E}, \ \overrightarrow{R_h} \in \mathcal{P}}\mu_{\overrightarrow{R_h}}(\mathbf{A})L \geq \left(\#\mathbf{E}-\frac{\varepsilon}{2}H\right)\left(\delta-\frac{\varepsilon}{2}\right)L \\ &\geq \delta L\#\mathbf{E}-\varepsilon LH\end{align}

と評価できる。よって、鳩ノ巣原理により或るl \in [L]が存在して

\#\{h \in \mathbf{E} \mid R(l, h) \in \mathbf{A}\} \geq \delta\#\mathbf{E}-\varepsilon H

が成り立つ。

(ii)の証明: L':=N_1^{(\mathrm{i})}(\varepsilon/2) \geq N_1^{(\mathrm{i})}(\varepsilon)として、N_1^{(\mathrm{ii})}(\varepsilon) \geq N_{\mathrm{vdW}}(L', 3^{C_{\varepsilon}}) \geq N_{\mathrm{vdW}}(L', 3^{A})およびN_2^{(\mathrm{ii})}(\varepsilon, N) \geq \max\{N_2^{(\mathrm{i})}(\varepsilon/2, L'), N, N(\varepsilon/2)\} \geq N_2^{(\mathrm{i})}(\varepsilon, L')を満たすようにN_1^{(\mathrm{ii})}, N_2^{(\mathrm{ii})}をとる(ただし、N(\varepsilon/2)記事4の③のもの)。

[L]3^A色塗り分けc\colon [L] \to \{-1, 0, +1\}^Aを各l \in [L]に対してc(l) = (c_a(l) )_{a \in [A]}と表して、

\#\{h \in \mathbf{E}_a \mid R(l, h) \in \mathbf{A}\} < \delta \#\mathbf{E}_a-\varepsilon H

ならc_a(l):=-1,

\#\{h \in \mathbf{E}_a \mid R(l, h) \in \mathbf{A}\} > \delta \#\mathbf{E}_a+\varepsilon H

ならc_a(l):=+1,

\left|\#\{h \in \mathbf{E}_a \mid R(l, h) \in \mathbf{A}\}-\delta \#\mathbf{E}_a\right| \leq \varepsilon H

ならc_a(l)=0と定義する。

van der Waerdenの定理より、[L]に含まれる或るL'-AP \overrightarrow{Q{ }}および色c = (c_a)_{a \in [A]} \in \{-1, 0, +1\}^Aが存在して、任意のl' \in [L']に対してc(Q(l') ) = cが成り立つ。

c_a=-1なるa \in [A]が存在したと仮定する。このとき、任意のl' \in [L']に対して

\#\{h \in \mathbf{E}_a \mid R(Q(l'), h) \in \mathbf{A}\} < \delta \#\mathbf{E}_a-\varepsilon H

が成り立つ。これは、\mathbf{E} \mapsto \mathbf{E}_aとしてL'\times H-長方形(R(Q(l'), h) )_{(l', h) \in [L'] \times [H]}に対する(i)の主張に矛盾する(\overrightarrow{Q{ }}がAPであるから長方形となることに注意)。

c_a=+1なるa \in [A]が存在したと仮定する。このとき、任意のl' \in [L']に対して

\#\{h \in \mathbf{E}_a \mid R(Q(l'), h) \in \mathbf{A}\} > \delta \#\mathbf{E}_a+\varepsilon H

が成り立つ。また、\overrightarrow{R^{Q(l')}} \in \mathcal{P}は長さHなので、記事4の③より

\displaystyle \#\{h \in [H] \mid R(Q(l'), h) \in \mathbf{A}\} \leq \delta H+\frac{\varepsilon}{2}H

である。よって、

\displaystyle \#\{h \in [H]\setminus \mathbf{E}_a \mid R(Q(l'), h) \in \mathbf{A}\} < \delta(H-\#\mathbf{E}_a)-\frac{\varepsilon}{2}H

なので、\mathbf{E} \mapsto [H]\setminus \mathbf{E}_a, \ \varepsilon \mapsto \frac{\varepsilon}{2}としてL'\times H-長方形(R(Q(l'), h) )_{(l', h) \in [L'] \times [H]}に対する(i)の主張にやはり矛盾する。

従って、任意のa \in [A]に対してc_a=0が示された。lとしては例えばQ(1)を選べる。

(iii)の証明: N_1^{(\mathrm{iii})}(\varepsilon) \geq N_1^{(\mathrm{ii})}(\frac{\varepsilon}{3C_{\varepsilon}})およびN_2^{(\mathrm{iii})}(\varepsilon, N) \geq N_2^{(\mathrm{ii})}(\frac{\varepsilon}{3C_{\varepsilon}}, N)を満たすようにN_1^{(\mathrm{iii})}, N_2^{(\mathrm{iii})}をとる。

弱正則化補題の系より、或るA\leq C_{\varepsilon}と分割

[H]=\mathbf{V}_1 \sqcup \cdots \sqcup \mathbf{V}_A,

a \in [A], w \in \mathbf{W}毎に0 \leq c_{a, w} \leq 1が存在して、任意の\mathbf{C} \subset [H]に対して

\displaystyle \left| \#\{\mathbf{C} \cap \mathbf{E}_w\} - \sum_{a \in [A]}c_{a, w}\#\{\mathbf{C} \cap \mathbf{V}_a\}\right| \leq \frac{\varepsilon}{3}H –①

が高々\frac{\varepsilon}{3}\#\mathbf{W}個の例外を除くw \in \mathbf{W}に対して成立する。

\mathbf{E}_a \mapsto \mathbf{V}_aとして(ii)を使うと、或るl \in [L]が存在して

\displaystyle \left|\#\{h \in \mathbf{V}_a \mid R(l, h) \in \mathbf{A}\}-\delta \#\mathbf{V}_a\right| \leq \frac{\varepsilon}{3A}H –②

が任意のa \in [A]に対して成り立つ。\mathbf{C}=\{h \in [H] \mid R(l, h) \in \mathbf{A}\}とすると①は

\displaystyle \left|\#\{h \in \mathbf{E}_w \mid R(l, h) \in \mathbf{A} \}-\sum_{a \in [A]}c_{a, w}\#\{h \in \mathbf{V}_a \mid R(l, h) \in \mathbf{A}\}\right| \leq \frac{\varepsilon}{3}H –③

となるので、②、③より

\begin{align} &\left|\#\{h \in \mathbf{E}_w \mid R(l, h) \in \mathbf{A}\}-\delta \sum_{a \in [A]}c_{a, w}\#\mathbf{V}_a\right| \\ &\leq \left|\#\{h \in \mathbf{E}_w \mid R(l, h) \in \mathbf{A}\}-\sum_{a \in [A]}c_{a, w}\#\{h \in \mathbf{V}_a \mid R(l, h) \in \mathbf{A}\}\right|\\ &\quad +\sum_{a \in [A]}c_{a, w}\left|\#\{h \in \mathbf{E}_w \mid R(l, h) \in \mathbf{A} \}-\delta \#\mathbf{V}_a\right| \\ &\leq \frac{\varepsilon}{3}H+\sum_{a \in [A]}c_{a, w}\frac{\varepsilon}{3A}H \leq \frac{2\varepsilon}{3}H \end{align} –④

が高々\frac{\varepsilon}{3}\#\mathbf{W}個の例外を除くw \in \mathbf{W}に対して成立する。

また、\mathbf{C}=[H]とすると①は

\displaystyle \left|\#\mathbf{E}_w-\sum_{a \in [A]}c_{a, w}\#\mathbf{V}_a\right| \leq \frac{\varepsilon}{3}H –⑤

となるので、④、⑤より高々\varepsilon \#\mathbf{W}個の例外を除くw \in \mathbf{W}に対して*2

\displaystyle \left|\#\{h \in \mathbf{E}_w \mid R(l, h) \in \mathbf{A}\}-\delta \#\mathbf{E}_w \right| \leq \frac{2\varepsilon}{3}H+\delta\cdot \frac{\varepsilon}{3}H \leq \varepsilon H


が成り立つことが示された。 Q.E.D.

*1:この選び方は(iii)を示すためのもの。

*2:\frac{\varepsilon}{3}\#\mathbf{W}+\frac{\varepsilon}{3}\#\mathbf{W} \leq \varepsilon \#\mathbf{W}.